Nieuwsbrief
Blootstellingsonderzoek
Het onderzoek gebeurt in het kader van het 23-punten programma voorzien in het K.B. van juli 1978, dat werd geactualiseerd in 2003. Het onderzoek gebeurt in opdracht van het Departement Zorg en wordt gefinancierd door de Vlaamse overheid. Het Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH) voeren de bloedprik uit.
Het bevolkingsonderzoek kadert in het al meer dan 100-jarig bestaan van activiteiten van non-ferro metallurgie te Hoboken. De wijk ten noordoosten van deze industrie is de wijk Moretusburg-Hertogvelden, waar in het begin van de jaren 1970 gezondheidsproblemen opgemerkt werden. Sinds 1978 wordt de loodblootstelling bij inwoners van de wijk opgevolgd via bloedonderzoeken. Hierbij wordt het loodgehalte opgevolgd, als gidsstof voor de vervuiling in de wijk. De metingen gebeuren enkel bij kinderen omdat kinderen zowel een groter gezondheidsrisico hebben bij lagere dosissen als een groter blootstellingsrisico door frequenter hand-mond contact. De controleschool werd bij het halfjaarlijks bloedonderzoek betrokken vanaf het najaar van 1993.
Sinds het najaar 2023 werd het onderzoeksgebied uitgebreid met de statistische sectoren Kapelstraat en Vinkenvelden. Ook worden alle inwoners van statistische sector Visputten uitgenodigd en niet meer enkel de wijk Hertogvelden.
Referentie: rapport PIH najaar 2024
Het is een beperkte bloedstaalname via een vingerprik. Er wordt enkel lood geanalyseerd en dit geeft de blootstelling van afgelopen weken (maand) weer.
Kinderen tussen 1 en 12 jaar worden onderzocht. Lood heeft het meeste invloed op deze groep, omdat ze meer hand-/mondcontact vertonen dan volwassen, lood makkelijker opnemen via het spijsverteringsstelsel en nog in ontwikkeling zijn.
De vingerprik bij baby’s (jonger dan één jaar) levert soms onvoldoende bloed voor een goede analyse.
Het onderzoek gebeurt halfjaarlijks. Rond de maand april en meestal rond de maand oktober/november.
De controleschool werd bij het halfjaarlijks bloedonderzoek betrokken vanaf het najaar van 1993. De controlegroep bestaat uit een 50-tal kinderen die net buiten de wijk wonen en naar school gaan in de Jules Baeckelmanslaan (‘Accent’). Deze controleschool is in een stedelijk gebied gelegen op ongeveer 2,5 km van Moretusburg.
De lood-in-bloedwaarden van de kinderen worden halfjaarlijks besproken op de werkgroep milieu en gezondheid (de vroegere medische werkgroep). Lees er meer over in de nieuwsbrieven.
HBM, Steunpunt Milieu en Gezondheid
De humane biomonitoring in Vlaanderen door het Steunpunt Milieu en Gezondheid toont dat jongeren van 14-15 jaar in 2012-2016 een gemiddelde lood in bloedwaarde van 0,92 µg/dl hadden. In het volgende Steunpunt 2016-2020 bedroeg het gemiddelde van de jongeren 0,77 µg/dl.
In de factsheet zwaar metaal lood van het Steunpunt Milieu en Gezondheid kan je nog andere referentiewaarden van binnen- en buitenland vinden.
Blootstellingsonderzoek door OVAM
In januari 2008 startte een éénmalig, ruimer onderzoek bij 563 kleuters. Negen scholen uit Hoboken namen deel (503 kleuters). Als controlegroep werden ook 60 kleuters uit 2 scholen in Hemiksem in het onderzoek mee opgenomen.
Tegelijk werd in Hoboken de aanwezigheid van lood in het milieu gemeten thuis en op school. De gegevens van lood in het bloed bij de kinderen enerzijds en lood in de omgeving anderzijds werden samen verwerkt. Op die manier werd onderzocht welke factoren een invloed hebben op de blootstelling van kinderen aan lood.
Er was een significant verschil tussen de lood-in-bloedwaarden van de kinderen in de ruime omgeving (2,79 µg/dl) ten opzichte van de controlegroep (2,20 µg/dl).
Eén kind in het onderzoeksgebied Hoboken overschreed de richtwaarde van 10 microgram per deciliter bloed.
De kinderen die dichter bij de fabriek wonen en/of school lopen, hebben meer lood in het bloed. Dat is ook zo voor kinderen die ten noordoosten van de fabriek wonen en/of school lopen.
Het individueel gedrag van de kleuters is zeer bepalend. Voor kinderen die in de buurt van de fabriek wonen zijn er aanwijzingen dat regelmatig handen wassen, tanden poetsen, een bad of douche nemen en van kleding wisselen aanleiding geeft tot minder lood in het bloed. Er zijn ook aanwijzingen dat nagelbijten aanleiding geeft tot een hoger loodbloedgehalte.
Meer info:
Vraag naar onderzoek in wijde omgeving
In 2019 en 2021 stelden enkele inwoners van de ruime omgevingin Hoboken de vraag of ze aan de halfjaarlijkse vingerprik konden deelnemen. Eenmalig kan dit bij ongerustheid. De resultaten lees je in de rapporten van het PIH.
Humane biomonitoring van de wijde omgeving van Hoboken in 2021-2023
De Vlaamse overheid (het Departement Zorg, Departement Omgeving, Vlaamse Milieumaatschappij), Stad en Provincie Antwerpen en Umicore gaan samenwerken om éénmalig een uitgebreider biomonitoringsonderzoek uit te voeren waarbij in bloed of urine van jongeren van 13-16 jaar een aantal zware metalen worden gemeten en ook omgevingsmetingen worden uitgevoerd om na te gaan of er een verschil is t.o.v. Vlaanderen en wat de relatie is tussen de omgevingsmetingen én de lichaamsmetingen. Eind 2024 worden hiervan de resultaten verwacht.
https://www.zorg-en-gezondheid.be/aandachtsgebied-hoboken